Değişmez Taban Özelliği ve Leavitt Yol Cebirinin Ideal Yapısı

Müge Kanuni, Düzce Üniversitesi.
Tarih: 14 Şubat, 2018, Çarşamba. Zaman: 09:30 – 12:00.
Yer: Dokuz Eylül Üniv., Tınaztepe Yerleşkesi, Fen Fak. Matematik Böl. B206 nolu seminer/toplantı odası.
Özet: Bir R halkasının Değişmez Taban Özelliği ya da kısaca IBN özelliği olması, iki farklı ranka sahip serbest R-modulünün izomorf olmamasıdır. W. G. Leavitt’in 1960’lı yıllarda ilgilendiği ve IBN özelliğine sahip olmayan cebir örnekleri ararken inşa ettiği cebirlere bugün Leavitt cebirleri diyoruz. IBN-olmayan R cebirinin tipinin (1,m) olması sol module olarak R‘nin kendisinin m-kopyasına izomorf olup, herhangi 1 < n < m için R‘nin n-kopyasına izomorf olmaması olarak tanımlanır. Leavitt yol cebiri ise yönlü bir çizge üzerinde inşa edilen bir cebirsel yapıdır. Bir köşesi ve m-buklesi olan yönlü çizge üzerindeki Leavitt yol cebiri tipi (1,m) olan Leavitt cebirine izomorfik olduğundan “Leavitt” ismini almıştır. Bunun yanında Leavitt yol cebirlerinin içinde IBN olan çok örnek vardır. Leavitt yol cebirlerinin IBN olup olmadığını tayin eden bir algoritmayı da konuşma sırasında vereceğiz. Ayrıca, Leavitt yol cebirinin ideal yapısıyla çizge üzerindeki köşe kümelerinin eşlemesinden bahsedeceğiz.